Ο θεσμός του Εθελοντή Πυροσβέστη καθιερώθηκε στην Ελλάδα με τον Ν.1951/1991 “Καθιέρωση του Θεσμού του Εθελοντή Πυροσβέστη και άλλες διατάξεις”.
Η Αποστολή του Εθελοντή Πυροσβέστη είναι η ασφάλεια και η προστασία της ζωής των πολιτών και της περιουσίας αυτών και του κράτους από τους κινδύνους των πυρκαγιών, των πλημμυρών, των σεισμών και των λοιπών θεομηνιών και ατυχημάτων. Οριοθετείται δε στο πλαίσιο της τιμητικής και άμισθης προσφοράς των πολιτών αποκλειστικά και μόνο στο πλαίσιο επιχείρησης του Πυροσβεστικού Σώματος.
Το 2011 η Πολιτεία προχώρησε στην αναβάθμιση του θεσμού με τον Ν.4029/2011 “Εθελοντισμός στο Λιμενικό Σώμα -Ελληνική Ακτοφυλακή και στο Πυροσβεστικό Σώμα και άλλες διατάξεις”. Μεταξύ άλλων με τον νέο νομικό πλαίσιο αναβαθμίστηκε το επίπεδο της παρεχόμενης εκπαίδευσης, η λειτουργία των Εθελοντικών Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και προστατεύτηκε ο όρος «Εθελοντής Πυροσβέστης».

Οι Εθελοντές Πυροσβέστες:
Εκπαιδεύονται σε παραρτήματα της Πυροσβεστικής Ακαδημίας σε όλη την Ελλάδα, συμμετέχουν σε ασκήσεις προετοιμασίας και ετοιμότητας του Πυροσβεστικού Σώματος και είναι κάτοχοι Ειδικής Υπηρεσιακής Ταυτότητας του Πυροσβεστικού Σώματος, στο οποίο τηρείται ειδικό μητρώο Εθελοντών Πυροσβεστών.
Υπηρετούν στις Επαγγελματικές και τις Εθελοντικές Πυροσβεστικές Υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου και επεμβαίνουν μαζί με τους επαγγελματίες Πυροσβέστες, σε αστικές και δασικές πυρκαγιές, σε διασώσεις, τροχαία, πλημμύρες, σεισμούς και γενικά στην αποστολή και το έργο του Π.Σ.
Αποτελούν τμήμα της οργανικής – μάχιμης δύναμης του Πυροσβεστικού Σώματος και αποδεικνύουν αθόρυβα και καθημερινά με το έργο τους, τον σκοπό της αποστολής τους σε ολόκληρη την Ελληνική Επικράτεια.
Φέρουν την ίδια στολή με τους Μόνιμους Πυροσβέστες, σύμφωνα με την νομοθεσία και αποφάσεις του Αρχηγείου Π.Σ. και διακρίνονται από το σήμα ιδιότητας «ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΣ» που φέρουν στην στολή τους, το οποίο καθορίστηκε με σχετικό Π.Δ. και φέρεται αποκλειστικά και μόνο από αυτούς.